Gömülü İşletim Sistemi Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Belki siz yeni duyuyor olabilirsiniz ama gömülü işletim sistemine sahip cihazlar hayatımızın her alanında var. ATM’ler, Kameralı kapı zilleri, fotokopi ve hesap makineleri bunlardan sadece bir kaçı.

Peki nedir bu gömülü sistemleri?

Gömülü işletim sistemi nedir?

Gömülü işletim sistemi (Embedded Operating Systems), herhangi bir akıllı cihazın ana işletim sistemi haricinde olan özel bir sistemdir. Gömülü sistemler, belirli bir görev veya birkaç görev gerçekleştirmek için özel olarak tasarlanmışlardır ve Donanım (Hardware) ile Programlamayı (Software) birleştirirler.

Gömülü sistemlerin en büyük özelliği bilgisayarla alakasız sistemlerin içerisine de gömülebilen ve amaca göre çeşitli işler yapmaya yönlendirilebilen sistemler olmasıdır.

Gömülü işletim sistemleri:

• Tek işlevlidir. Gömülü işletim sistemleri tekrar tekrar aynı şeyi yapar. 
• Kısıtlı kaynaklarla çalışırlar
• Gerçek zamanlı çalışırlar.
• Mikroişlemci tabanlıdırlar.

Gömülü işletim sistemi nasıl çalışır?

Gömülü bir sistemin blok şeması, giriş aygıtları, çıkış aygıtları ve bellekten oluşur.

Gömülü sisteme sahip bir cihaz her açıldığında, cihaza güç sağlayan gömülü işletim sistemi başlatılır. Bu önyükleme aşamasında, işletim sistemi de dahil olmak üzere gömülü sistemin çalışması için gereken tüm kodlar yüklenir ve yürütülmeye hazır hale getirilir.

Gömülü bir işletim sistemi, tam teşekküllü bir masaüstü işletim sisteminden çok daha az kaynağa sahip bir sistemi yönetmek için kullanıldığından, oldukça verimlidir ve yalnızca sabit bir dizi işlevi yerine getirir.

Gömülü işletim sistemleri nelerdir?

Gömülü işletim sistemleri, cihaza özel olarak düzenlenmiş özel yazılı işletim sistemleri veya cihazın üzerinde çalışacak şekilde değiştirilmiş genel amaçlı işletim sistemlerinden biri olabilir.

• Ecos
• FreeRTOS
• Gömülü Linux
• JavaOS
• LynxOS
• Mobilinux
• Prex
• VxWorks
• Windows XP Embedded
• Windows CE

Gömülü işletim sistemlerinde hangi programlama dilleri kullanılır?

Gömülü işletim sistemlerinde;

• Assembly
• Gömülü C
• C++
• ADA
• Java
• Python

programlama dilleri kullanılmaktadır.

İçinde gömülü işletim sistemi bulunan cihazlar neler?

Hemen hemen her mekanik, gündelik aygıtın içinde gömülü sistem mevcuttur.

• Banka ATM’leri
• Uçuş kontrol donanım/yazılımı ve havacılık elektroniği parçaları
• Yönlendirici (router), timeserver ve güvenlik duvarı (firewall) gibi bilgisayar ağ ekipmanları
• Bilgisayar yazıcıları
• Fotokopi makineleri
• Disket sürücüler
• Termostat, klima, sprinkler ve güvenlik izleme sistemleri gibi ev otomasyonu ürünleri
• Hesap makineleri
• Mikro dalga fırınlar, çamaşır makinesi, televizyon setleri ve DVD oynatıcı/kaydedici gibi ev elektroniği ürünleri
• Tıbbi ekipmanlar
• Çok işlevli kol saatleri
• İnternet radyo alıcıları, TV set top box, ve dijital uydu alıcılar gibi çokluortam uygulamaları
• Çok işlevli yazıcılar
• PDA’lar gibi küçük avuç içi bilgisayarlar
• PDA ve Java destekli gelişmiş cep telefonları
• Endüstriyel otomasyon ve izleme için PLC’ler
• Video oyun konsolları ve avuç içi oyun konsolları
• Taşınabilir bilgisayarlar

Gömülü ve Gömülü olmayan işletim sistemleri arasında ne fark var?

Gömülü ile gömülü olmayan işletim sistemindeki en temel fark çalıştırılan uygulama kümeleridir. Gömülü sistemlerde kullanılan uygulamalar belirli bir uygulama setini çalıştırmak için tasarlanmıştır ve sabittir.

Windows ve macOS gibi gömülü olmayan işletim sistemleri ise donanım erişimli oldukları için üzerlerinde her türlü uygulama çalıştırabilmektedir.