SSD sağlığını belirli aralıklarla kontrol etmeniz çok önem taşıyor. Bu sayede problemleri tespit ederek SSD ömrünü uzatmanız mümkün.
Türkçe’ye katı hal sürücüsü olarak çevrilen SSD (Solid State Drive), veri depolamak için geliştirilmiş, yüksek okuma ve yazma hızları nedeniyle sabit disklerin yerini alan veri depolama aygıtıdır.
Günümüzde çoğu bilgisayar artık SSD ile birlikte geliyor. SSD’ler, Sabit disk sürücülerinden (HDD) daha hızlı, daha küçük ve daha verimlidirler. Yavaş çalışan bir bilgisayara SSD takarak oldukça hızlı bir duruma getirebilirsiniz.
SSD’lerin avantajlarının yanında SSD’lerin dezavantajları da bulunuyor. SSD’ler üzerinde sık sık sorunlar meydana gelebiliyor ve bu sorunlar ileride veri kayıplarına ve sistem kararsızlığına neden olabiliyor.
SSD Sağlığı Nasıl Kontrol Edilir?
HDD’ye göre daha hassas bir yapıda olan SSD’ler daha çabuk bozulabiliyorlar. İster yeni bir SSD satın alın, ister bir süredir bir SSD kullanıyor olun, sürücünüzün iyi performans gösterip göstermediğini bilmek gereklidir, bu da sabit sürücü optimizasyonu veya değişimi yapmaya karar vermenize yardımcı olur.
Bir HDD’den farklı olarak, bir SSD, sürücü salt okunur moda geçmeden önce sınırlı sayıda olası yazma işlemine sahiptir. Bunun nedeni, SSD donanımının tasarlanma şeklidir; hızdaki büyük artışın bir bedeli vardır.
Bu nedenle SSD’nizin durumunu belirli aralıklarla kontrol etmeniz hem problemlere müdahale etmek açısından, hem de uzun ömürlü bir SSD kullanımı açısından oldukça önemli.
Ortalama olarak, modern bir SSD, kullanım ömrü boyunca yaklaşık 700 TB veri yazana kadar gayet sağlıklı çalışabilmektedir. Ancak bu süre bazılarında daha uzun bazılarında ise daha kısa olabiliyor. Dolayısıyla, mevcut SSD’nize ne kadar ömür boyu veri yazdığınızı görebilirseniz, kalan ömrünü tahmin edebilirsiniz.
Bir SSD’nin ne kadar ömrü kaldığını bilmek için SSD test programları kullanabilirsiniz.
SSD Sağlığı Programları
SSD sağlığını gösteren programlar kullanarak SSD’nizin sağlık durumunu ve oluşan hataları kolaylıkla öğrenebilirsiniz.
- CrystalDiskInfo
- AS SSD Benchmark
- CrystalDiskMark
- SSD Life
- Intel Solid State Drive Toolbox
- Hard Disk Sentinel
CrystalDiskInfo
Önemli verilerinizin yer aldığı hard diskleri görüntüleyen CrystalDiskInfo, hard disklerle ilgili bilgileri ve S.M.A.R.T. değerlerini görüntülemenizi sağlar.
SSD sağlığına bağlı olarak, sağlık durumu Yeşil (iyi), Sarı (dikkat), Kırmızı (başarısız) veya Gri (bilinmeyen durum) olarak görünür.
CrystalDiskInfo ile disk sürünüzün modeli, boyutu, seri numarası, arayüz tipi, transfer modu, sürücü harfi, tampon belleği, toplam çalışma saati gibi birçok ayrıtılı bilgiye ulaşabilirsiniz.
AS SSD Benchmark
AS SSD Benchmark, Solid State Disk’lerin performansını test etmek için geliştirilmiş ücretsiz bir SSD sağlığı yazılımıdır. Program içerisinde altı sentetik ve üç kopyalama testi içermektedir.
Sentetik testler, SSD’nin sıralı ve rastgele okuma yazma performansını belirlemek için yapılır. Bu testler işletim sisteminin önbellekleme sistemi kullanılmadan yapıldığı için gerçeğe en yakın sonucu vermektedir.
SSD’nizin performansını merak ediyorsanız AS SSD Benchmark programını kullanabilir ve isterseniz farklı disklere ait test sonuçlarını karşılaştırabilirsiniz.
CrystalDiskMark
Disk performansını ölçme uygulaması olan CrystalDiskMark, oldukça küçük boyutlu ve basit bir şekilde HDD ve SSD hızı ölçebilmenizi sağlıyor.
Veri okuma ve yazma değerlerini merak ettiğinizde ya da yeni bir SSD aldığınızda performansını merak ettiğinizde kullanabileceğiniz uygulamada diskin daha detaylı performans verilerine ulaşmak için rastgele okuma ve yazma testleri de yapabiliyorsunuz.
SSD Life
SSDLife programı ise SSD sağlığını ölçümlüyor ve böylece beklenmedik sorunlarla karşılaşmanızı engelliyor. Özellikle sahip olduğu disk ömrü ölçme özelliği sayesinde kolayca diskinizin ne kadar yaşam süresi kaldığını görebiliyor ve önleminizi alabiliyorsunuz.
SSD sürücünüzün kaç defa açılıp kapandığından tutun da ne kadar veri okuduğunu ve yazdığını da kolayca görebileceğiniz uygulama tüm SSD markaları ile uyumlu şekilde çalışabiliyor.
Intel Solid State Drive Toolbox
Intel Solid State Drive Toolbox, Intel marka SSD’nizi yönetmenizi ve optimize etmenizi sağlayan araçları içinde barındıran ücretsiz bir uygulamadır.
Program, Intel tarafından üretilen tüm diskleri tanır ve otomatik olarak algılar. Her biri hakkında model, toplam depolama kapasitesi, kullanılan ve kullanılabilir alan, seri numarası gibi ayrıntılı bilgileri görüntüler.
Hard Disk Sentinel
Hard Disk Sentinel, bir veya birden çok hard disk kullanan bilgisayar kullanıcılarının hard disklerini görüntüleyerek analizler gerçekleştiren ve böylece SSD sağlığı sorunlarını bularak çözmenizde yardımcı olan bir program. Hem ücretli hem de ücretsiz versiyonları bulunan program sayesinde hard disklerinizi düzenli olarak kontrol edebiliyorsunuz.
Hard Disk Sentinel Professional ile diskinizin durumunu, disk sağlığını, sıcaklığını inceleyebilirsiniz. Bunun yanında anlık olarak disk transfer hızını test edebilir ve tam anlamıyla diskinize hakim olabilirsiniz.
SSD’nizin Ömrünü Nasıl Artırırsınız?
SSD sağlığı ve SSD’nizin ömrü büyük ölçüde veri yazma döngülerine bağlı olsa da, SSD’nizi korumanın ve ömrünü uzatmanın yolları var.
Öncelikle SSD’nizi aşırı sıcaklıklardan korumalısınız. Ortamınız çok soğuk veya çok sıcak olduğunda SSD’nin bozulmasını önlemek için SSD’nizin tam çalışma sıcaklığını öğrenmeniz önemlidir.
Ayrıca, bir masaüstü bilgisayar kullanıyorsanız, SSD’nize zarar verebilecek bir elektrik kesintisinden kaçınmak için kesintisiz bir güç kaynağını (UPS) kullanmanız da nemlidir. Dizüstü bilgisayarlar UPS kullanmanıza zaten gerek bulunmuyor.
Tüm bunların yanında SSD depolama alanınızın en az %30’unu boş bırakmanızı öneririz. SSD’nizi verilerle tamamen doldurmak, “aşınma dengelemesi” nedeniyle ömrünü kısaltabilir.
SSD’ler hakkında aşağıdaki yazılarımızdan da bilgi alabilirsiniz.
Sık Sorulan Sorular
Bir SSD’nin ömrü ne kadardır?
SSD’ler ömürleri boyunca ortalama 700 TB boyutunda veri yazabilirler. Genel olarak, SSD’lerin hareketli parçaları olmadığı ve mekanik arıza riski bulunmadığı için ömrü geleneksel sabit disk sürücülerinden (HDD’ler) daha uzundur.
SSD neden arızalanır?
Bir SSD, diğer herhangi bir elektronik cihaz gibi çeşitli nedenlerle arızalanabilir. SSD arızasının en yaygın nedenlerinden biri güç dalgalanmasıdır. Bu güç dalgalanmaları SSD’nin devrelerine veya ürün yazılımına zarar verebilir. Diğer bir neden ise verileri depolayan flash bellek yongalarının aşınması ve yıpranmasıdır. Zamanla, bu çipler bozulabilir, bu da veri bozulmasına ve arızaya yol açabilir.
SSD’yi sorunlar için nasıl tarayabilirim?
SSD’nizde sorun olup olmadığını belirlemek için mümkün olan en kısa sürede tarama yaparak SSD sağlığını kontrol etmeniz gerekir. Bunu yapmak, SSD sorunlarını taramak ve tanılamak için özel bir yazılım aracı kullanabilirsiniz.
Hangi SSD daha hızlı?
Genel olarak daha yüksek özelliklere sahip bir SSD daha iyi performans sunacaktır. Aslında, NAND flash bellek, denetleyici yongaları, arabirimler ve kapasite dahil olmak üzere SSD hızını etkileyen birçok faktör vardır. NVMe SSD’ler, SATA SSD’lerden çok daha yüksek okuma ve yazma hızlarına sahiptir. Farklı model ve markalar (Samsung, Western Digital, Crucial, Kingston ve SanDisk gibi) belirli özelliklerine bağlı olarak farklı performanslar sunar.